5 cech dobrego facylitatora

O facylitacji najczęściej mówi się w kontekście rozwiązywania konfliktów i znajdowaniu rozwiązań na złożone problemy specjalistyczne wymagające różnorodnej wiedzy. W tym ujęciu zadaniem facylitatora jest osiągnięcie konsensusu między różnymi stanowiskami i opiniami. Warsztaty facylitowane mają jednak wiele innych zastosowań – wspomagają proces podejmowania decyzji w grupie, określają możliwe rozwiązania problemów powstałych np. w trakcie realizacji projektu czy też pomagają w ustaleniu planu działania zespołu.

Facylitator nie jest zatem negocjatorem, którego praca ogranicza się do pogodzenia dwóch stron konfliktu. Osoba pełniąca tę funkcję przede wszystkim pomaga w rozpoznaniu problemu, doprowadzeniu grupy do jego rozwiązania, zwiększeniu efektywności pracy zespołu i osiągnięciu założonych celów. Jakimi cechami powinien się zatem wyróżniać dobry facylitator? 

Zaangażowanie w proces rozwiązywania problemu

Zadaniem facylitatora jest wspieranie osób w akceptacji i dobrym wykorzystaniu informacji uzyskanych podczas spotkania. Oznacza to, że powinien on umieć stworzyć atmosferę zaufania, swobody i otwartości. Facylitator angażuje i motywuje grupę, co korzystnie wpływa na przebieg dyskusji i jej końcowy efekt. 

Umiejętność słuchania

Jedną z ważniejszych umiejętności facylitatora jest nawiązywanie relacji z uczestnikami spotkania. Często bywa, że facylitator parafrazuje wypowiedzi uczestników warsztatów facylitowanych, a to wymaga od niego ciągłego skupienia. Po wysłuchaniu wszystkiego, co do powiedzenia ma zespół, facylitator powinien dokonać obszernego podsumowania. Efektem takiego podsumowania może być ożywienie dyskusji i otrzymanie dodatkowych informacji, które nierzadko są niezbędne do osiągnięcia sukcesu warsztatów facylitowanych. 

Umiejętność stosowania technik pracy zespołu zorientowanych na cel

Cecha ta wiąże się bezpośrednio z poprzednią – aby zastosować odpowiednie techniki pomagające zespołowi rozwiązać problem, należy umieć słuchać osób biorących udział w procesie facylitacji. Jeśli uczestnicy inaczej rozumieją problem – facylitator powinien użyć narzędzi pomagających trafniej zdefiniować cel spotkania. Jeśli uczestnicy patrzą na problem z różnych perspektyw – powinien podzielić zespół na grupy, które skupią się na różnych perspektywach, a później wspólnie połączą efekty swojej pracy w jedno rozwiązanie. 

Uczestnicy spotkań facylitowanych czasami oczekują od facylitatora przedstawienia gotowych rozwiązań. Specjalistyczne odpowiedzi na takie pytania kierowane do facylitatora nie mogą mieć miejsca – jego rolą jest bowiem zapewnienie prawidłowego przebiegu procesu i doprowadzenie zespołu do samodzielnego wypracowania rozwiązania problemu. Osoba prowadząca spotkania facylitowane powinna zatem proponować techniki pracy grupowej prowadzące do znalezienia rozwiązania.

Brak stronniczości

Facylitator nie może narzucać własnego zdania lub opowiedzieć się po jednej stronie konfliktu. Poszukiwaniem jak najlepszego rozwiązania problemu zajmuje się bowiem zespół, a przyjęcie jednostronnego punktu widzenia przez facylitatora może skutecznie zniechęcić innych do aktywnego udziału w pracy. Nie wiąże się to jednak z przyjęciem biernej postawy w trakcie spotkania. Facylitator słucha, naprowadza, parafrazuje i doprowadza do konsensusu, ale nie ocenia, nie popiera i nie odrzuca propozycji przedstawionych przez uczestników spotkania. Jego postawa musi być neutralna.

Elastyczność

Facylitator powinien umieć zaplanować swoją pracę, zakładając konieczność dostosowania planów i założeń do niespodziewanych sytuacji, które mogą zajść podczas warsztatów. Może się zdarzyć tak, że spotkanie facylitowane idzie w złym kierunku – zadaniem facylitatora jest zatem monitorowanie jego przebiegu i reagowanie w odpowiednim momencie. Gdy temat dyskusji zaczyna schodzić na niewłaściwe tory, facylitator powinien poprosić uczestników o powrót do istoty spotkania.

Źródła:
Poradnik dla facylitatorów i facylitatorek (Amnesty Internetional)
Proces zarządzania z wykorzystaniem innowacji społecznych w firmie – facylitacja (A. Marszał)

Szkolenia z zakresu facylitacji

Chcesz poznać tajniki procesu facylitacji i potwierdzić swoje umiejętności międzynarodowym certyfikatem? Sprawdź szczegóły szkoleń Facilitation Foundation oraz Facilitation Practitioner. Szkolenia są realizowane zarówno w formie otwartej, jak i zamkniętej. Najbliższe terminy szkoleń otwartych znajdziecie w naszym harmonogramie.